
Her birimiz farklı yaşar, gelişir ve evrimleşir. Örneğin fiziksel ve kimyasal özelliklerimizde buna dahildir. Fiziksel olarak saçlarımız, kas yapımız, boyumuz, parmak izimiz vs. bütün özelliklerimiz başka birine benzemez. Farklı olmamız kimyasal özelliklerimizden kaynaklanmaktadır. Öyle ki vücudumuzdaki elementlerin çokluğu ya da azlığı bu durumu tetikler. Kemik yapımız bizleri diğer insanlardan ayıran bir özelliktir. Kemik yapımız mesela vücudumuzdaki kalsiyum elementinin oranıyla alakalıdır. Çünkü kalsiyum kemiklerimizin yapısında bulunan en önemli elementlerden biridir. Kemiklerimiz zayıf ise vücudumuzda kalsiyum oranı azdır ve ek takviye olması için ilaçlar ya da doğal olarak almaya çalışırız. Eğer kalsiyum oranımız yeterli orandaysa doktorlar tarafından sağlıklı olduğumuz tabir edilir. Buna benzer bir sürü örnek verilebilir. Sadece kalsiyum değil, periyodik tabloda bulunan her elementin farklı kullanım alanları, özellikleri, canlılara zararları ya da faydaları bulunmaktadır.
Elementlerin özelliklerini, simgelerini ve nerelerde kullanıldığını bilmemiz ise böyle konularda bizlere yardımcı olmaktadır. Bildiğiniz gibi periyodik tabloda 118 element mevcuttur. Bizde bu hafta bunu dikkate alarak periyodik tabloda bulunan ilk 59 elementin isimlerini, simgelerini ve nerelerde kullanıldığını kısa açıklamalarla tablo halinde inceleyeceğiz. Diğer 59 elementin içeriklerini ise haftaya sizlerle paylaşacağız. Dilersek başlayalım.

Atom Numarası | İsim | Simge | Nerelerde kullanılır? |
1 | Hidrojen (Hydrogen) | H | En önemli özelliği suyu oluşturan iki elementin biri olmasıdır. Ayrıca gaz halinde atmosferimizde az miktarda ve evrende en çok bulunan elementtir. |
2 | Helyum (Helium) | He | Hızlı genleştiği için hava yastıklarında kullanılır ve oksijenden daha hafiftir. Bu nedenle balonlar helyumla doldurularak daha iyi uçmaktadır. Evrende gaz halinde en çok bulunan ikinci elementtir. |
3 | Lityum (Lithium) | Li | Çoğunlukla pil ve batarya yapımlarında kullanılmaktadır. |
4 | Berilyum (Berylium) | Be | Metal olarak sınıflandırılır. Daha çok hava ve uzay araçlarında, iletişim materyallerinde berilyum alaşımları kullanılmaktadır. Zehirli bir elementtir. Yakıldığında çıkan duman solunduğunda ciddi problemlere sebep olabilir. |
5 | Bor (Boron) | B | Yarı metal olarak bilinen bor, başta deterjan yapımı olmak üzere cam ürünlerde ve enerji sektöründe kullanılmaktadır. |
6 | Karbon (Carbon) | C | Neredeyse bütün bileşik maddelerde karbon elementi bulunmaktadır. Yakıt ve enerji alanında kullanılır. Kömür, elmas gibi maddelerin ana elementi karbondur. Sert veya hassas kayaç ya da taşları için tasarlanan matkapların uçları karbon bazlı yapılmaktadır. Karbondioksit, hidrokarbon ve karbon fiber gibi alt dallara ayrılmaktadır. |
7 | Azot (Nitrogen) | N | Atmosferimizde %78 oranında gaz halinde bulunur. Gübre, boya ve patlayıcı yapımı gibi alanlarda kullanılmaktadır. |
8 | Oksijen (Oxygen) | O | Atmosferimizde %21 oranında bulunan en çok ikinci elementtir. Canlıların temel yaşam kaynağıdır. Sıvı ve gaz oksijen olmak üzere ikiye ayrılır. Sıvı oksijen metal kesme tabancalarında kullanılır. Oksijen ise genellikle çelik üretiminde kullanılır. Ayrıca suyu oluşturan diğer elementten biri oksijendir. |
9 | Flor (Fluorine) | F | Diş macunlarında, nükleer santrallerde, izolasyon maddelerinde ve ısıya dayanıklı plastiklerde kullanılır. |
10 | Neon (Neon) | Ne | En önemli soğutucu sıvı neondur. Helyum ve hidrojene oranla yüksek derecede ısıyı soğurur. Ayrıca gaz olarak bulunan neon sokaklarda bulunan reklam panolarındaki lambaların içinde bulunur. |
11 | Sodyum (Sodium) | Na | Yumuşatıcılarda, tuzlarda ana madde olarak kullanılır. Ayrıca nükleer reaktörü soğutma amacıyla kullanılmaktadır. |
12 | Magnezyum (Magnesium) | Mg | Havai fişek ve boya yapımında kullanılır. Vücudumuzda bulunan değerli elementlerden biridir. Ayrıca bitkilerin fotosentez yapması için magnezyum gerekli bir maddedir. |
13 | Alüminyum (Aluminum) | Al | Yeryüzünde en fazla bulunan metallerden biridir. Alüminyum folyo kağıtları başta olmak üzere enerji sektöründe ve mutfak eşyalarında büyük oranda kullanılmaktadır. |
14 | Silisyum (Silicon) | Si | Yalıtım malzemelerinde, bilgisayar ve diğer teknolojik aletlerde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca camın ham maddesi olarak bilinir. |
15 | Fosfor (Phosphorus) | P | Işıma yapan aletlerde, gübre yapımında ve kibrit kutularında kullanılmaktadır. Ayrıca DNA ve RNA’mızda bulunan temel elementten biridir. |
16 | Kükürt (Sulfur) | S | Genellikle kauçuğun sertleşmesinde kullanılan kükürt zehirli madde değildir ama hidrojen sülfür ve sülfür dioksit zehirlidir. Ayrıca barut üretiminde, gübre yapımında ve sülfürik asit üretiminde kullanılmaktadır. |
17 | Klor (Chlorine) | Cl | Çoğunlukla içme sularında ve yüzme havuzundaki suya belirli bir miktar katılarak kullanılır. Ayrıca önceki zamanlarda kimyasal silah olarak kullanılmıştır. |
18 | Argon (Argon) | Ar | Atmosferde gaz halde bulunan üçüncü elementtir. Aydınlatma cihazlarında ve kaynak tabancalarında kullanılır. |
19 | Potasyum (Potassium) | K | Özellikle muz, kuru üzüm ve sardalyede bol miktarda bulunan potasyum gübre, cam ve ilaç sanayide, deterjan ve sabun yapımında kullanılan ana elementtir. |
20 | Kalsiyum (Calcium) | Ca | Kemiklerimizi oluşturan başlıca maddelerden biridir. Süt ve süt ürünlerinde (peynir, yoğurt, ayran vs.) Bol miktarda kalsiyum bulunur. İnşaat (çimento vs.) Ve sağlık sektöründe başka maddelerle birleştirilerek kullanılır. |
21 | Skandiyum (Scandium) | Sc | Doğada metal olarak bulunan skandiyum spor aletlerinde ve savaş uçağı parça alaşımlarında kullanılır. Ayrıca aydınlatma cihazlarında da kullanılmaktadır. |
22 | Titanyum (Titanium) | Ti | Yüksek sıcaklıklara dayanıklı olan titanyum uzay araçlarında ve roketlerde vazgeçilmez unsurdur. Ayrıca denizaltı yapımında, güneş kremlerinde ve diş implantında da kullanılmaktadır. |
23 | Vanadyum (Vanadium) | V | Metal olan vanadyum sert ve güçlü olduğundan dolayı çelik alaşımlı yapılarda, zırhlarda, matkap araç ve gereçlerinde, cam ve seramik üretiminde bolca kullanılmaktadır. |
24 | Krom (Chromium) | Cr | Zehirli bir madde olan krom, deri işlemeciliğinde, paslanmaz çelik üretiminde ve otomobil parçaları yapımında (kapı kolu, jant, kaporta vs.) Kullanılmaktadır. |
25 | Mangan (Manganes) | Mn | Metal olan bu element manganez olarak da adlandırılır. Teneke içecek kutu yapımında, ray yapımı ve çelik kasalarda kullanılır. |
26 | Demir (Iron) | Fe | Vücudumuzda da önemli bir rol oynayan demir yerkabuğunda en fazla bulunan ikinci elementtir. Özellikle sanayi sektöründe bolca kullanılır. (İş ekipmanları, makine yapımı, teknolojik aletler vs.) |
27 | Kobalt (Cobalt) | Co | Yüksek dereceli ısılara dayanıklı olan kobalt uçak türbini yapımında, kanser tedavisi ve paslanmayan özelliği nedeniyle kaplama malzemelerinde kullanılır. |
28 | Nikel (Nickel) | Ni | Batarya, paslanmaz çeliklerde ve bozuk paralarda bol miktarda kullanılmaktadır. |
29 | Bakır (Copper) | Cu | Elektriği çok iyi ilettiği için elektrikli alet ve kablolarında bol miktarda kullanılmaktadır. Bakır alaşımlı bileşikler ise ilaç sektöründe ve kimyasal testlerde kullanılır. |
30 | Çinko (Zink) | Zn | Yaşamamızda önemli rol oynayan çinko galvaniz kaplama, ilaç sanayi, kumaş üretimi, pil yapımı ve birçok yerde kullanılmaktadır. |
31 | Galyum (Gallium) | Ga | Güneş panelleri başta olmak üzere telefonlarda ve led ışıklarda kullanılmaktadır. |
32 | Germanyum (Germanium) | Ge | İlaç endüstrisinde, transistörlerde ve merceklerin lenslerinde kullanılır. |
33 | Arsenik (Arsenic) | As | Zehirli bir madde olan arsenik önceden tarım ilaçlarında kullanılırken şu anda özel camlarda kullanılmaktadır. Ayrıca arsenik maddesi diğer maddelerle birleşerek güneş panelleri ve elektronik endüstrisinde yüksek miktarda kullanılmaktadır. |
34 | Selenyum (Selenium) | Se | Boya ve plastik yapımında, cam üretiminde çok tercih edilen maddedir. |
35 | Brom (Bromine) | Br | Tarım ilaçlarında, boya yapımında ve kimyasal maddelerde kullanılmaktadır. Ayrıca karbon-brom bağı barındıran organik bileşikler yangın söndürme tüplerinde kullanılır. |
36 | Kripton (Krypton) | Kr | Çoğunlukla enerji tasarrufu yapan ampullerde kullanılmaktadır. |
37 | Rubidyum (Rubidium) | Rb | Mor renk vermesi amacıyla havai fişeklerde, uzay uydularında ve sensör algılayıcılarında kullanılan bir maddedir. |
38 | Stronsiyum (Strontium) | Sr | Stransiyum bileşikli diş macunlarında ve enerji ihtiyacını karşıladığı için uzay araçlarında kullanılır. |
39 | İtriyum (Yttrium) | Y | Kanser tedavisi başta olmak üzere floresan lambalarda, TV’lerde ve süper iletken malzeme üretiminde kullanılmaktadır. |
40 | Zirkonyum (Zirconium) | Zr | Başlıca kullanım alanları seramik üretimi ve nükleer enerji sektörüdür. |
41 | Niobyum (Nioblium) | Nb | Gözlük camlarında, kemik implantlarında ve mıknatıslarda kullanımı yaygındır. |
42 | Molibden (Molybdenum) | Mo | Yakıtlardaki (petrol ve dizel başta olmak üzere) zararı en aza indirmek amacıyla kullanılan bir maddedir. Ayrıca kimya alanında katalizör olarak da kullanılmaktadır. |
43 | Teknesyum (Technetium) | Tc | Periyodik tabloda yapay olarak üretilen ilk maddedir. Kanser teşhislerinde kullanımı yaygındır. |
44 | Rutenyum (Ruthenium) | Ru | Nükleer enerji üretiminde açığa çıkan bir elementtir ve güneş gözelerinde kullanılmaktadır. |
45 | Rodyum (Rhodium) | Rh | Egzozlarda ve mücevher kaplamalarında kullanılmaktadır. |
46 | Paladyum (Paliadium) | Pd | Elektronik endüstrisinde seramik kapasitörlerde ve otomotiv sanayisinde katalitik konvertörlerde kullanılmaktadır. |
47 | Gümüş (Silver) | Ag | Eski çağlarda ticarette para olarak kullanılan gümüş günümüzde çoğunlukla süs eşyalarında, aynalarda ve kimya endüstrisinde kullanılmaktadır. |
48 | Kadmiyum (Cadmium) | Cd | Pil ve boya üretiminde kullanılan kadmiyum nükleer enerji santrallerinde de kullanılmaktadır. |
49 | İndiyum (Indium) | In | Çoğunlukla kaynak gözlüklerinde ve dokunmatik telefon camlarında kullanılır. |
50 | Kalay (Tin) | Sn | Bakır tavaların iç kısımlarını kaplamada, gemi yüzeylerinde ve konserve kutularında kullanımı yaygındır. |
51 | Antimon (Antimony) | Sb | Çoğunlukla pil üretiminde ve kızılötesi dedektörlerin yapımında kullanılmaktadır. |
52 | Tellür (Tellurium) | Te | Yerkabuğunda ender bulunan bir elementtir. Zehirlidir ve CD/DVD kaplamalarında kullanılır. |
53 | İyot (Iodine) | I | Tiroit kanser tedavisinde, boya ve ilaç sektöründe, mürekkep ve LCD televizyonların ekranlarında kullanılan bir maddedir. |
54 | Ksenon (Xenon) | Xe | Uzay araçlarında yakıt olarak kullanılmasının yanı sıra özel mavi ışımasından dolayı ışık üretiminde kullanılır. |
55 | Sezyum (Cessium) | Cs | Özellikle atom saatlerinin yapımında kullanılan bir maddedir. |
56 | Baryum (Barium) | Ba | Sondaj araçlarında sıvı yakıt olarak kullanılan baryum havai fişeklerde yeşil ışık üretmen için kullanılır. |
57 | Lantan (Lanthanum) | La | Genellikle bir bileşik olarak kullanılan lantan kamera lenslerinde ve hidrojen gazı depolama araçlarında kullanılmaktadır. |
58 | Seryum (Cerium) | Ce | Kırmızı renk vermesinden dolayı boya endüstrisinde, TV ekranlarında ve çakmaktaşlarında kullanımı yoğundur. |
59 | Praseodim (Proseodymium) | Pr | Özellikle mıknatıs, uçak motoru ve çakmaktaşlarında kullanımı yaygındır. Ayrıca cam endüstrisinde de kullanılmaktadır. |
Bugünlük yazımızın sonuna geldik. Bir sonraki hafta bilim ve teknoloji kategorisi altında periyodik tablonun son 59 elementinin isimlerini, simgelerini ve nerelerde kullanıldığını inceleyeceğiz. O zamana dek hoş kalın, okur kalın 🙂
“Günlük Hayatta Kullandığımız Elementler” üzerine bir yorum