Canlı yaşamı milyonlarca yıl evrimleşmiştir. Her evrim sürecinde fiziksel ve kimyasal özelliklerimiz değişiklik göstermektedir. Evrende ve gezegenimizde bağışıklık kazandığımız madde/maddeler bir zamanlar canlıların korkulu rüyasıydı. Bu yüzden araştırmalar yapılıp, projeler geliştirilmiştir. Şu ana kadar bulunan elementlerde bu projelerden sadece biridir. Daha önce de sizlerle paylaştığımız element ve periyodik tabloda sizlere detaylıca açıklamıştık. Önceki hafta paylaştığımız Günlük Hayatta Kullandığımız Elementler adlı yazımızda periyodik tabloda bulunan ilk 59 elementi kısaca açıklamıştık. Bilim ve teknoloji kategorisinde bu haftaki yazımız periyodik tablodaki son 59 elementi de kısaca açıklayarak tüm elementleri açıklamış olacağız.
| Atom Numarası | İsim | Simge | Nerelerde kullanılır? |
| 60 | Neodimyum (Neodymium) | Nd | Kısmen zehirli olan bu madde güçlü mıknatısların kullanıldığı cep telefonları, müzik ekipmanları gibi yerlerde kullanılmaktadır. Ayrıca cam endüstrisinde cama renk vermek içinde kullanılmaktadır. |
| 61 | Prometyum (Promethium) | Pm | Çeşitli nedenlerden dolayı doğadan elde edilemediği için laboratuvar ortamlarında üretilmektedir. Genellikle bilimsel araştırmalarda kullanılmasının yanı sıra nükleer bataryalarda da kullanılmaktadır. Ayrıca bu bataryalar radyolarda, kalp pillerinde ve güdümlü füzelerde kullanılmaktadır. |
| 62 | Samaryum (Samarium) | Sm | Neodim mıknatısların samaryum-kobalt mıknatıslarının yerini almasından dolayı kulaklık, hoparlör gibi alanlarda kullanımı azalmıştır. Şu anda daha çok cam-seramik yapımı, yüksek dereceli ışıklandırmalarda ve nükleer reaktörlerdeki nötron soğurucularda kullanımı yaygınlaşmıştır. |
| 63 | Evropiyum (Europium) | Eu | Çoğunlukla Euro para biriminin basımında kullanılır. Ayrıca nükleer reaktörlerin kontrol mekanizmalarında ve enerji tasarrufu sağlayan aydınlatmalarda kullanılmaktadır. |
| 64 | Gadolinyum (Gadolinium) | Gd | Çoğunlukla MRI sistemlerinde, mıknatıs ve elektronik cihazların devre parçalarında, hard disklerde ve nükleer reaktör çekirdeklerinde kullanılmaktadır. |
| 65 | Terbiyum (Terbium) | Tb | X-ray cihazlarında ve lazer cihazlarında kullanılır. Ayrıca cıva ve enerji tasarrufu sağlayan ışıklandırmalarda kullanılmaktadır. |
| 66 | Disprozyum (Dysprosium) | Dy | Genellikle alaşım veya bileşik madde olarak kullanılmaktadır. Bunlar neodim mıknatıslarında, halojen ışıklandırmalarda ve rüzgar türbinlerindeki jeneratörlerde kullanılır. |
| 67 | Holmiyum (Holmium) | Ho | Holmiyum alaşımları mıknatıs üretiminde kullanılır. Ayrıca nükleer reaktörlerdeki nötronları soğurması nedeniyle etkileşimli ve zincir tepkimeleri kontrol etmede kullanılmaktadır. |
| 68 | Erbiyum (Erbium) | Er | Cama renk vermesinden dolayı güneş gözlüklerinde ve kaynak gözlüklerinde kullanılmaktadır. |
| 69 | Tulyum (Thulium) | Tm | Sağlık bilimlerindeki ameliyatlardaki lazerlerde kullanılmaktadır. Ayrıca x-ışını yayan makinelerinin üretiminde kullanılmaktadır. |
| 70 | İterbiyum (Ytterbium) | Yb | Hard disklerde ve ayarlanabilir lazerlerde kullanılmaktadır. |
| 71 | Lutesyum (Lutetium) | Lu | Genellikle bilimsel araştırmalarda kullanılan lütesyum, petrol rafinelerindeki katalizörlerde hidrokarbonları ayrıştırmak için kullanılmaktadır. |
| 72 | Hafniyum (Hafnium) | Hf | Nükleer reaktörlerdeki kontrol çubuklarında kullanımı yaygın olan bir elementtir. |
| 73 | Tantal (Tantalum) | Ta | İmplant ve protez üretiminde, jet motorlarında olan türbin kanatçıklarında ve kapasitörlerde kullanılmaktadır. |
| 74 | Volfram (Tungsten) | W | Yer kabuğunda ender olarak bulunan tungsten, motor kapakları ve türbin kanatçıklarında kullanılmaktadır. Ayrıca sert kayaçları ve metalleri kesmek için kullanılan aletlerde kullanılmaktadır. |
| 75 | Renyum (Rhenium) | Re | Daha çok savaş jetlerindeki türbin kanatçıklarının üretim aşamasında kullanılmaktadır. |
| 76 | Osmiyum (Osmium) | Os | Yerkabuğunda çok az miktarda bulunan elementten biridir. Kimya endüstrisinde katalizör olarak kullanılmasının yanında gramofon iğnesi ve dolma kalem uçlarının üretiminde kullanılmaktadır. Bunun sebebi ise çok sert metal olmasından kaynaklanmaktadır. |
| 77 | İridyum (Iridium) | Ir | Daha çok alaşım olarak kullanılan iridyum, osmiyum ile bileşim oluşturduğunda dolma kalem ucu üretiminde; platin ile bileşim oluşturduğunda ölçü prototipi (kilogram) üretiminde kullanımı yaygındır. |
| 78 | Platin (Platinum) | Pt | Karşımıza daha çok mücevherler yapımında çıkmaktadır. Ayrıca kimya endüstrisinin bazı alanlarında katalizör olarak ve yakıt pillerinin üretkenliğini artırması amacıyla kullanılmaktadır. |
| 79 | Altın (Gold) | Au | Mücevher ve nano teknolojide katalizör olarak kullanılmaktadır. Ayrıca iletkenliği yüksek olması nedeniyle elektronik aletlerde, uçak ve uzay araçlarında kullanımı yaygındır. |
| 80 | Civa (Mercury) | Hg | Sağlık alanlarında (diş dolgusu malzemelerinde), pil bataryalarında veya floresan aydınlatmalarında kullanılmaktadır. |
| 81 | Talyum (Thallium) | Tl | Zehirli bir metal olan talyum, çoğunlukla fotoelektrik göze yapımında, cam endüstrisinde ve fare zehri üretiminde bileşen olarak kullanılmaktadır. |
| 82 | Kurşun (Lead) | Pb | Günlük yaşantımızda daha çok levha olarak gördüğümüz kurşun, boya yapımı, akülerde ve askeri mühimmat malzemelerinin üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca radyasyon kalkanlarında ve lehim malzemelerinde kullanılmaktadır. |
| 83 | Bizmut (Bismuth) | Bi | Bileşen olarak kullanılan bizmut, yangın dedektörü ve elektrik sigortalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. |
| 84 | Polonyum (Polonium) | Po | Paslanmaz çelik disklerinde ince film kaplamalarında kullanılmaktadır. Ayrıca berilyum ile bileşim oluşturduğunda nötron kaynağı olarak kullanılmaktadır. |
| 85 | Astatin (Astatine) | At | Astatinin şu anda bilinen tek kullanımı vardır. O da bilimsel araştırma amaçlı projelerdir. |
| 86 | Radon (Radon) | Rn | Kullanım alanı kanser tedavisi ve tümör tedavileridir. |
| 87 | Fransiyum (Francium) | Fr | Fransiyumun bilinen tek kullanım alanı fizik alanındaki spektroskopidir. |
| 88 | Radyum (Radium) | Ra | Zehirli ve radyoaktif metal olan radyum kemik kanseri tedavisinde radyasyon kaynağı olarak kullanılmaktadır. |
| 89 | Aktinyum (Actinium) | Ac | Daha çok uranyum madenlerinde bulunan bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır. |
| 90 | Toryum (Thorium) | Th | Günümüzde yeni yeni kullanım alanları bulunan toryum en başta nükleer enerji santrallerinde yakıt olarak kullanılabildiği keşfedilmiştir. |
| 91 | Protaktinyum (Protactinium) | Pa | Zehirli bir madde olması sebebiyle bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır. |
| 92 | Uranyum (Uranium) | U | Uranyum, nükleer bomba ve nükleer denizaltıya enerji sağlaması amacıyla kullanılır. Ayrıca nükleer enerji santrallerinde yakıt (uranyum-235) olarak kullanılmaktadır. |
| 93 | Neptünyum (Neptunium) | Np | Kullanım alanı nötron dedektörler ve bilimsel araştırmalardır. |
| 94 | Plütonyum (Plutenium) | Pu | Nükleer silah yapımı ve atom bombalarının yanı sıra uzay görev araçlarında güç kaynağı olarak kullanılmaktadır. |
| 95 | Amerikyum (Amercium) | Am | Aynı plütonyum gibi uzay araçlarında güç kaynağı olabilecek maddelerden biridir. Hatta plütonyumdan sonra amerikyum maddesi bataryalarda güç olarak kullanılabilir. Ayrıca duman dedektörlerinde de kullanılmaktadır. |
| 96 | Küriyum (Curium) | Cm | Bilinen tek kullanım alanı elektrikli uzay ekipmanlarında güç kaynağı sağlamasıdır. |
| 97 | Berkelyum (Berkelium) | Bk | Hem doğada bulunmamasından dolayı hem de az miktarda üretilmesinden kaynaklı ticari ve endüstriyel bir kullanım alanı yoktur. |
| 98 | Kaliformiyum (Californium) | Cf | Yapay olarak üretilen kaliforniyum, portatif metal dedektörlerinde ve petrol kuyularında yağ ve suyun katmanlarının belirlenmesinde kullanılmaktadır. |
| 99 | Aynştaynyum (Einsteinium) | Es | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 100 | Fermiyum (Fermium) | Fm | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 101 | Mendelevyum (Mendelevium) | Md | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 102 | Nobelyum (Nobelium) | No | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 103 | Lavrensiyum (Lawrencium) | Lr | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 104 | Rutherfordiyum (Rutherfordium) | Rf | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 105 | Dubniyum (Dubnium) | Db | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 106 | Seaborgiyum (Seoborgium) | Sg | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 107 | Bohriyum (Bohrium) | Bh | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 108 | Hassiyum (Hassium) | Hs | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 109 | Meitneriyum (Meitnerium) | Mt | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 110 | Darmstadtiyum (Darmstadtium) | Ds | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 111 | Röntgenyum (Roentgenium) | Rg | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 112 | Kopernikyum (Copernicium) | Cn | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 113 | Nihoniyum (Nihonium) | Nh | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 114 | Flerovyum (Flerovium) | Fl | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 115 | Moscovium (Moscovium) | Mc | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 116 | Livermiyum (Livermorium) | Lv | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 117 | Tennesin (Tennesine) | Ts | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
| 118 | Oganesson (Oganesson) | Og | Sadece bilimsel araştırma projelerinde kullanılmak üzere yapay olarak üretilir. |
Bu hafta bilim ve teknoloji kategorisinde son 59 elementi sizlerle işlemiş olduk. Bizi takip etmeyi ve beğenmeyi unutmayın. Gelecek haftaya dek hoş kalın…
SOSYAL YAŞA 