Her gün dünya üzerinde onlarca doğa olayı oluyor ama hepsine aynı anda tanıklık edemiyoruz maalesef. Hatta çoğunu görmezden geliyoruz. Dünyanın canlı bir yapı ve sürekli bir hareket içerisinde olduğunu her zaman dile getiriyoruz. Bugünkü konumuzda dünya yüzeyinde gözlemlenen ama etkisini farklı kaynaktan alan bir durumdan bahsedeceğiz. Gel-git bir diğer adıyla medcezir. Dilersek başlayalım.

Birçoğumuzun internette, sosyal mecralarda veya konuşma esnasında denk geldiğimiz bir konudur gel-git. Her gün dünyanın birçok farklı yerlerinde görülmektedir. Oluşumu ise ay ve güneşin kütleçekimidir. Bildiğimiz üzere ay dünyanın yörüngesinde dolaşmaktadır. Dünya ise güneş sistemimizin yıldızı olan güneşin etrafındaki kendi yörüngesinde yolculuğunu izlemektedir. Tabi bu uydu ve yıldızın kütlelerinden dolayı etrafa kütleçekim etkisi yayılır. Bu da dünya üzerindeki suları kendine doğru çeker.

Daha detaylı açıklamak gerekirse ay dünyanın etrafında dolaştığı için dünyanın bir yüzü her zaman aya daha yakın konumdadır. Ayın kütleçekimi dünyanın kendine bakan tarafına çekim kuvveti uygulayarak dünya üzerindeki suları çeker. Bu olduğu takdirde dünya yüzeyinde belli görünüş bozuklukları görülmektedir. Dünyanın aya bakan tarafına çekilen suların açtığı boşluklara o suların kenarlarındaki sular geçer. Böylelikle dünyanın arka ve yan taraflarında kalan sular alçalır veya bir nevi yok olur. Aynı bunun gibi güneşin kütleçekimi de dünya üzerinde etki yaratır. Ama boyut olarak güneş daha büyük olsa da uzaklık dolayısıyla burada ay daha baskın çıkmaktadır. Açık denizlerde ve okyanuslarda görülen gel-gitler iç denizlerde ve kapalı havzalarda gözükmezler. Ülkemizde ise bu yüzden gel-git olayı yaşanmamaktadır.

Gel-gitler karşımıza üç farklı şekilde karşımıza çıkar. Bunlar:

1. Günlük gel-git (diurnal tide): bir ay gününde dünya yüzeyindeki suların bir kez alçalma ve bir kez yükselme gösterdiği gel-git şeklidir. Çoğunlukla dünyanın tropik bölgelerinde karşımıza çıkmaktadır.
2. Yarı zamanlı gel-git (semi-diurnal tide): bir ay gününde dünya yüzeyindeki suların iki kez alçalma ve iki kez yükselme gösterdiği gel-git şeklidir. Çoğunlukla kuzey Avrupa kıyılarında gözlemlenmektedir.
3. Karışık gel-git (mixed tide): bu gel-git türünde yine iki kez alçalma ve iki kez yükselme hareketinin yanı sıra bütünleşik şekilde oluşan ge-git olayıdır. Çoğunlukla kuzey Amerika ve Avustralya kıyılarında gözlemlenir.