Uzun yıllar boyunca gelişmiş ve gelişen ülkeler çok çeşitli alanlara yatırım yapmaktadırlar. Bu yatırımlar bazen milyarlarca doları bulabilmektedir. Sağlık, savunma sanayi, bilim ve uzay endüstrilerine yapılan yatırımlar ülkenin veya devletin kalkınmasına ve yeni bilgiler edinmesine yardımcı olmaktadır. Bizde bu yazımızda uzayda yaşam bulma amacıyla çıkılan yolda bize en yakın ve yaşanabilirlik derecesi bir nebze olan Mars’ı inceleyeceğiz. Çok ayrıntıya inmeden, hemen hemen bütün konularını ele alacağımız bu yazımıza dilersek başlayalım.

Mars nedir ve yapısı nasıldır?

Mars gökyüzüne bakıldığında çıplak gözle parlak bir nokta görülen ve güneş sisteminde yer alan dördüncü gezegen olarak bilinmektedir. İsmini roma savaş tanrıçası Mars’tan alan ve renginin kırmızı olması dolayısıyla bu gezegene Mars adı verilmiştir. Kırmızı bir renkli yapıya sahip olması da Mars’ın yüzeyinde bulunan kayaçların demir oranının fazla olması ve bu demirin oksitlenmesiyle kızıl veya turuncu bir renk ortaya çıkmıştır. Hatta bu renk yüzünden Mars’a çoğunlukla “kızıl gezegen” ismi de verilmektedir.

Yapısı: Mars 3 farklı katmandan oluşmaktadır. Bunlar çekirdek, manto ve yer kabuğudur. Çekirdeğin içinde bol miktarda nikel, kükürt ve demirden oluşmaktadır. Yerkabuğunda bulunan bileşenler ise magnezyum, demir, alüminyum, kalsiyum, potasyumdur. Ayrıca çekirdek boyutu Dünya’nın çekirdeğinin yarısına denk gelmektedir. Öyle ki çekirdek çapı 3580 km olduğu bilinmektedir.

Marsın tarihi nedir?

Güneş sisteminin 4,6 milyar yıl önce oluştuğunu hepimiz bilmekteyiz. Güneş sisteminin kütle çekimi sayesinde etrafındaki parçalar belli bir yörünge izleyerek ve çarpışarak sonucunda gezegenler oluşmuştur. Mars’ta o anki zamanda yani 4,6 milyar yıl önce oluşmuştur. O zamandan bu yana Ozon tabakasının ince olmasından dolayı birçok göktaşı marsın yüzeyine çarpmıştır. Bu çarpmalardan dolayı marsta çok sayıda krater bulunmaktadır. Çarpan bu göktaşları da marsın yüzeyini bugünkü şekliyle görmemizi sağlamaktadır.  

Marsın fiziksel özellikleri nelerdir?

Atmosfer yapısı ve iklim: Mars bir nevi çöl gezegenidir. Bunun sebebi 4 milyar yıl önce güneş rüzgarları ve asteroit kuşağı içinde yer almasıdır. Bunlardan dolayı atmosfer tabakası (manyetosfer) ve ozon tabakası incelmiş ve yeryüzünde su tutamamaktadır. Gerçekleşen toz fırtınaları Mars’ın iklimini göstermektedir. Atmosferinde %95,97 oranında karbondioksit (CO₂), %1,93 oranında argon, %1,89 oranında azot ve geri kalan kısmını su buharı, oksijen, karbonmonoksit, kripton, neon, ksenon, ağır su bulunmaktadır. Yüzeydeki atmosfer basıncı yapılan araştırmalara göre gezegenin en yüksek bölgesinde 30 Pa (0.03 kPa) ile en derin bölgesinde 1,155 Pa (1.155 kPa) arasında değişmektedir.

Mars’ın atmosfer sıcaklığı −140 °C (133 K) ile 20 °C (293 K) arasında değişmektedir. Sıcaklık farklarının bu kadar büyük olması, ince atmosferinin Güneşten gelen ısıyı yeterince depolayamaması, atmosfer basıncının düşük olması ve toprağın ısı kapasitesinin düşük olması gibi nedenlerden ileri gelir.

Boyut – kütle – hacim: Güneş sistemimizde en küçük ikinci gezegen olma ünvanını elinde bulunduran Mars dünyanın ağırlığının 10’da 1’i kadardır. Öyle ki Mars’ın kütlesi 6.42 x 10²⁴ kilogramdır. Hacmi ise 1,6318 × 10¹¹ km³ (Dünya’nın %15’i kadar) olarak bilinmektedir. Mars’ın çapı, ortalama 6.791 kilometredir. (Dünya’ya yaklaşık oranı %53 kadardır) Ayrıca Mars Güneş’ten 227-230 milyon kilometre uzaklıktadır ve Dünya ile arasında 54,6 milyon kilometre vardır.

Yörünge ve dönüş hızı: Mars’ta bir gün Dünya gününe çok yakındır. Öyle ki bir Mars günü 24 saat 39 dakika 35,244 saniyedir. Hatta bir Mars yılı 687 dünya günüdür. Buradanda anlayacağımız üzere Mars Güneş etrafındaki bir tam dönüşünü 687 dünya gününde tamamlamaktadır.

Marsın uyduları nelerdir?

Mars iki uyduya sahiptir ve yeryüzleri düzensizdir. İsimlerini Yunan mitolojisindeki Ares’in çocuklarından esinlenerek konulmuştur.

Phobos: Korku anlamını taşıyan Phobos, çapı 22 kilometre ve yoğunluğu 1,83 g/cm³ ‘tür. Saatte 2138 kilometre hızla hareket etmekte ve yeryüzünden 6000 metre yükseklikteki yörüngededir. Bu sadece Mars değil tüm güneş sistemindeki gezegene en yakın uydu olarak bilinmektedir. Yüzey alanı ise 1548.3 km²‘dir.

Demios: Dehşet anlamını taşıyan Demios, çapı 12,4 kilometre ve yoğunluğu 1,47 g/cm³ ‘tür. Yörüngesi yeryüzünden 20 kilometre yukarısında ve bir tam turunu 30,3 saatte tamamlamaktadır. Ayrıca yüzey alanı 495.1548 km² ‘dir.

Marsın yaşanabilirlik düzeyi nasıldır?

Mars gezegeni oluşumundan bu yana bayağı bir yol kat etmiş olduğu aşikâr durumdadır. Kutup bölgelerinde bulunan buzullar gezegenin yüzeyinde bir zamanlar su bulunduğuna ve atmosferi olduğunu açıklamaktadır. Buzulların içinde bulunan mikroorganizmalarsa bir zamanlar mars’ta yaşam olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır. Mars keşfi amacı ile yapılan araştırmalarda gönderilen keşif araçları gezegenin iç kısımlarında su bulunduğunu bizlere göstermiştir. Bu durum marsta önceden yaşanmış veya şimdiden sonra bir koloni kurmaya yetecek kadar yaşamı desteklediği görülmüştür. Sade haliyle yaşam olmayan kızıl gezegende gerekli ekipman ve çalışanlarla Mars’ta bir yaşam başlatılabilir.

Maddeler halinde özetlemek gerekirse Mars’ın bilinmesi gereken özellikleri nelerdir?

• İlk kez Galileo Galilei tarafından 1609 yılında gözlemlenen Mars’ta meteor yağmurları ve kuzey ışıklarının görüldüğü kayıtlara geçilmiştir.
• Güneş sisteminde yer alan Mars; Merkür, Venüs ve Dünya’dan sonra gelmektedir.
• Mars’ın diğer ismi “Kızıl Gezegen”dir.
• Gün uzunluğu dünyadan biraz uzun olduğundan dolayı Mars’ta 1 gün; 24 saat, 39 dakika, 35.244 saniyedir.
• Mars’ta bir yıl 687 dünya günüdür. Eksen eğikliği 25,2^o olduğundan dolayı dünyadakine benzer iklimleri mevcuttur ama bir yıl Dünya’ya oranla iki kat fazla olduğundan dolayı mevsim süreleri Dünya mevsim süresinin iki katıdır.
• Güneşe uzaklığı 227-230 milyon kilometredir. Dünyaya ise 54,6 milyon kilometre mesafesi vardır.
• Mars’ın yoğunluğu yaklaşık 3,93 gr/cm3’tür.
• Mars’ın yer çekimi Dünya’nın %38’i kadardır. Öyle ki Dünya’da 100 kilo olan bir kişinin Mars’a gittiğinde kilosu 38 olarak görülmektedir.
• Gezegenin çapı 6779 kilometredir.
• Mars’ın günberisi 1.38 au, günötesi 1.67 au’dur.
• Hem güneşe uzak olması hem de atmosferinin ve ozon tabakasının olmaması nedeniyle Mars’ın sıcaklığının en düşük değeri −140 °C (133 K) en yüksek değeri 20 °C (293 K) dir.
• Şekli düzgün olmayan iki adet uydusu bulunmaktadır. Bunlar: Phobos ve Deimos’tur.
• Güneş sisteminde yer alan gezegenlerin yeryüzünün en yüksek noktası Mars’a aittir. Öyle ki Mars’ta bulunan Olympos Dağı 27 bin metre yüksekliğe sahiptir. Bu yükseklik dünyamızda bulunan Everest dağının 3 katıdır. Buna ek olarak güneş sisteminde yer alan en büyük kanyonda Mars’ta bulunmaktadır.

Bir yazımızın daha sonuna geldik. Bu yazımızda bilim ve teknoloji kategorisi altında marsın yapısı ve özellikleri ile beraber birçok konuya değindik. Aklınıza takılan bir sorunuz var ise yorumlara yazabilir, bize destek olmak içinse beğenmeyi, takip etmeyi ve aşağıdaki formu doldurmayı unutmayın. Okuduğunuz için teşekkürler. Hoş kalın, esen kalın 🙂