İnsan var oluşundan bu yana hem sosyal alanda hem de kendi içinde gelişme gösteren varlıklardan biri olmuştur. Bulunduğumuz zaman diliminde bile hala gelişmeye, öğrenmeye de devam ediyoruz. Hayatımıza giren internet ve beraberinde ortaya çıkan teknoloji hayatımızı oldukça fazla değiştirmiş ve karşı konulamaz güç haline gelmiştir. Karşı konulamaz bu güç hem yararlı hem de zararlı faaliyetler içermektedir. İnternet sayesinde istediğimiz an istediğimiz yerde birçok bilgiye ulaşabilmekte ve kullanabilmekteyiz. Ama bu kullanımlar bizleri bilinçsiz bir şekilde kullanmaya teşvik etmektedir. Şimdi kendi bilincimizi ve farkındalığımızı artırmak bir sorumluluk halini almıştır. İnternet ve teknolojinin bilinçli kullanımını ve hangi durumlarda nasıl karşılık vermemiz gerektiğini hep beraber inceleyelim.

• 

Bilinçli İnternet Kullanımı

Kolayca öğrenme ve kendimizi geliştirme imkânı sunan internet çoğu yerde yanlış ve zararlı halde kullanılıyor ve teşvik ediliyor. Hatta bir bağımlılık bile olabiliyor. Hayatımızın bir yaşam parçası haline gelmiş olan internet teknolojisi insanları gerçek ortamdan koparıp sanal ortamda var olmasını sağlamaktadır. İnternetin kötü yanlarından biri olan bu durum aile bireyleri ve arkadaş çevresi tarafından izin verilmemelidir. Özellikle küçük yaştaki çocukların internette çok fazla kalmamaları, internette oldukları zamanlarda aile bireyleri gözetiminde olmaları, interneti sadece belli zaman dilimlerinde kullanmaları, çocuklar interneti kullanmadan önce aile bireyleri tarafından internet güvenlik ayarlarının kontrol edilmesi tavsiye edilmektedir.

İnternet sadece doğru ve bilinçli kullanıldığı zaman bireye faydalı olduğu asla unutulmamalıdır. Aksi takdirde olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Bunlardan bazıları bireyin psikolojisin bozulması, fiziksel duruşunda bozukluk, tutum ve davranışlarında bozukluk, zihinsel gelişimi olumsuz etkileyerek beynin tembelleşmesi, özellikle küçük yaştaki çocukların ve diğer bireylerin internette amaçsız şekilde uzun süre kaldıklarında yaratıcılıklarının azalması vs. sonuçlar görülebilmektedir. Bireyler fiziksel sorun olarak, göz yanması, ellerde uyuşukluk, beden duruşunda bozukluk, halsizlik gibi pek çok sorunla da karşı karşıya kalabilmektedir. Tabii internetin sadece zararları yoktur. Birçok faydası da vardır. Sadece bilgiye ulaşmakta değil, iletişimi de hızlı hale getirmiştir. Ayrıca aynı anda birçok kişinin etkileşimli halde bir proje tasarlamasına da olanak sağlamıştır. İnternet bu yüzden çok fazla kullanılmakta ve talep görmektedir. Çeşitli internet sitelerinden çok farklı ve yararlı bilgiler öğrenebilir, kitaplar okuyabilir ve yararlı videolar seyredebiliriz.

Küçük yaştaki çocuklar çoğunlukla anne ve babalarını rol model olarak almaktadırlar. Anne ve babalar internet kullanımında çocuklarına yardımcı olmalı, onlara güven aşılayarak internette aklı takılan yeri sormaları sağlanmalı, çocuklarla internette geçireceği boş vakitler yerine yeni hobiler edinilmeli ve gerçek ortamda oyunlar oynanmalıdır. Ayrıca spor aktiviteleri de yapılabilir. Böylelikle çocukların ve aile bireylerinin enerjilerini bu tarz faaliyetlere yönlendirmesi hem zihinsel hem de fiziksel anlamda oldukça gelişme sağlayabilmektedir.

• 

Bilinçli Teknoloji Kullanımı

Geliştirilen teknolojiler her ne kadar hayatımızı kolaylaştıracak olsa da bizleri kendi sanal ortamlarına bağımlı haline getirmektedir. Telefon, tablet, bilgisayar ve televizyonlar bizleri kendilerine bağlayarak sosyal hayattan asosyal hayata geçmemizi sağlamaktadır. Bu durum bizi birçok yönden zararlı biçimde etkilemektedir. Bizleri gerçek ortamdan koparıp sanal ortama geçiren bu teknolojiler günlük yaşantımızda, iletişimlerimizde eksiklikler ve yanlışlıklar yaratmaktadır. Geliştirilen uygulamalar ve oyunlar biz gençlerin, çocukların, ve yetişkinlerin teknolojik aletlerle çok fazla zaman geçirerek zamanımızı boşa harcamamıza neden olmaktadır. Boşa geçen zamanlarımızı daha iyi değerlendirmek ve teknolojiyi bilinçli bir şekilde bulanmak bizim elimizde olan bir güçtür. Bu gücü kullanmalı, dikkatli, temkinli olarak tutum ve davranışlarımızı benimsemeliyiz.

Günümüzde çokça vakit geçirdiğimiz sosyal mecralar, internet siteleri, oyunlar vb. teknolojiyle ortaya çıkmış birçok yenilik bizleri -tabiri caizse- körleştirmektedir. Bizler internet ve teknolojiyi bir araç olarak görmeli yaşamımızda ona göre kullanmalıyız. Bizi olduğumuz kişiden farklılaştırmamalı ve buna göre hareket etmeliyiz. Sadece bir işimiz olduğunda kullanmalı ve gerekmedikçe ekran başında durmamalıyız. Çok fazla internet kullanımında olduğu gibi teknolojinin kullanımında da fiziksel ve zihinsel durumumuzu olumsuz yönde etkileyecek faktörler vardır. Mesela bedensel duruşumuz bozulabilir, gereksiz uygulamalarda vakit geçirdiğimizde yapmamız gereken işleri ertelememize sebep olabilir, zararlı uygulamalar yüzünden psikolojimiz bozulabilir ya da depresyona girilebilir, uzuvlarımızda sorunlarla karşılaşabilir vb. gibi olumsuz davranışlar sergileyebiliriz. Özellikle küçük yaştaki çocukların ellerine teknolojik aletler verilmemeli gerektiği taktirde hem anne babanın gözetimi altında olunmalı ve belirli bir süre içinde kullanmaları tavsiye edilebilir. Ayrıca anne ve babalar çocuklarla daha çok vakit geçirecek aktivitelere de yönelebilirler. Çocukların canlarının her sıkılmasında ellerine teknolojik alet vermek yerine onlarla oyunlar oynanabilir ya da kitap okunabilir.

• 

İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı

Günümüzde gündemde olan konulardan birisi de bağımlılıktır. Sadece uyuşturucu bağımlılığı olmamakla beraber insanlar teknoloji ve internet bağımlısı da olabilmektedirler. Teknoloji bağımlılığı, kişinin teknoloji kullanımı konusunda iradesini kaybetmesi, kendini denetleyememesi ve onsuz bir yaşam sürdürememesi hali olarak tanımlanabilir. Kendini sadece internete ve teknolojiye adayan bireyler tüm zamanlarını boş ve gereksiz bir biçimde geçirmektedir. Sırf bu yüzden bireyler kişisel sorumluluklarını yerine getirmeyip başka zamana ertelemektedirler. Tabii en büyük zararı kendilerine verdiklerinden haberdar değillerdir. Diğer kişilerle iletişim sorunları yaşarlar, kendi iç dünyalarına çekilirler, asosyal halde yaşamaya devam ederler ve arkadaşlık kurma yetenekleri çok düşük seviyelere inmektedir.

İnternet bağımlısı olduğunuzu veya çocuğunuzun öyle olduğunu anlamak oldukça kolaydır. Teknolojik aletlerde çok fazla zaman geçiriyorsanız, biraz ekran başından ayrıldığınızda agresifleşmeye ve zarar vermeye başladıysanız, sorumluluklarınızı teknoloji yüzünden erteliyorsanız, düşünceniz hep internet ortamındaki olaylardaysa veya teknolojik aletsiz ve internetsiz yaşayamaz hissediyorsanız bir bağımlı hale gelmişsiniz demektir. Eğer öyleyseniz ya da olmak istemiyorsanız ipler her zaman sizin elinizdedir. Bağımlılar için zor ama normal bireyler için kolay görülebilecek bazı yöntemler mevcuttur. Bunlar; kendinize belli bir süre sınırı koymak, sadece işiniz olduğunda kullanmak, spor yapmak, yeni hobiler edinmek, zamanınızı planlamak veya gerekirse bir uzmandan yardım almaktır.

• 

Hayatımızı kolaylaştıran teknolojileri her zaman bilinçli bir şekilde kullanırsak bize faydalı olacağını asla unutmayalım. Haberlerde çoğu zaman gördüğümüz, kişisel verilerin çalınması, bilgilerimizin paylaşılması, istismar vakaları, dolandırıcılık ve birtakım oyunlar yüzünden çocukların kendilerine zarar verdiklerini görmekteyiz. Bu tarz olumsuz tutum, düşünce ve davranışları önlemek istiyorsak birtakım tedbirler almak zorundayız. Bunları şöyle açıklayabiliriz.

• Güvenli bir internet hizmeti almalısınız.
• İnternet ortamında siz veya çocuklarınız asla kişisel bilgilerinizi (T.C. kimlik numarası, fotoğraflar, telefon numaranız ya da özel bilgileriniz) paylaşmamalı ve gerekirse bunun için çocuklarınıza öğütte bulunmalısınız.
• Çocuklarla bir güven bağı oluşturarak herhangi bir sorunla karşılaştıklarında sizlere anlatmasını sağlamalı, akis takdirde yanlış davranışlara çocuklar yönelebilir. Bu yüzden aile içi sevgi, saygı, dürüstlük ve güven anlayışı sağlamalısınız.
• Sosyal mecralardan ya da internet ortamından tanımadığınız kişilerle konuşulmamalısınız. Olumsuz bir durum ile karşılaşıldığında en yakın kişiye durumu anlatmalı ya da güvenlik birimlerine başvurulmalıdır.
• Her duyduğunuz ya da internette okuduğunuz habere veya bilgiye güvenmemeli bunun için farklı sitelere de bakıp eleştirel bir bakış açısıyla hareket edilmeli,
• Çocuklar oyun oynarlarken veya internette gezinirlerken belli bir süre belirlenmeli ve aile bireyleri çocukları gözetim altında tutmalı,
• 12-13 yaşlarından ufak çocuklara sosyal medya açılmamalı eğer gerekiyorsa aile bireyleri de hesap açıp her zaman onları denetlemeli,
• Sizlerin veya çocuklarınızın izlediği programları veya videoları incelemeli ve zararlı davranışlı olan programlardan kaçınılmalı,
• Ve son olarak teknolojik aletler herkesin bulunduğu ortamda bulunmalıdır.

Kendiniz ve çocuklarınız için yukarıdaki maddeleri dikkate alarak internet ve teknolojinin kullanımını daha da bilinçli hale getirebilirsiniz. Hayatımızda yer edinmiş ve işlerimizi daha iyi hale getiren teknolojiyi ve interneti sadece bir amaç hallinde kullanmalı ve boşa vakit geçirmemelisiniz. Böylelikle siz veya çocuklarınız hem fiziksel hem de zihinsel sorunlar ile karşı karşıya kalmadan yaşayabilirsiniz. Ailenizle ve kendinizle sanal ortamda değil de gerçek ortamda yaşamanın farkına varmanız ve bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle…