Akademik kariyer ya da akademisyenlik günümüzde merak edilen, ilgi duyulan ve çoğu üniversite öğrencisinin acaba okuduğum bölümden mezun olmak yerine akademik anlamda konumda uzmanlaşsam mı? Tarzında sorular geçmektedir. Akademisyenlik aslında temelinde her dal ve bölüm için aynıdır. Belli bir konu da uzmanlaşmayı, belirli seviyede yükselmeyi ve dalınız olan konu da üniversitelerde eğitim vermeyi amaçlayan bir meslektir.

AKADEMİK KARİYERİN EVRELERİ

LİSANS VE YÜKSEK LİSANS

Üniversite de eğitmen olabilmenin temeli elbette bir üniversite de eğitim almakla başlıyor. İlgi alanınız olan bölümde lisans eğitimi tamamladıktan sonra aldığınız diploma ile okuduğunuz bölümün mesleğine yönelebilirsiniz. Kimi akademisyen yüksek lisans eğitimi sırasında ya da öncesinde belli bir süre iş tecrübesi edinmek istiyor ya da üniversite sonrasında iş bulamadığı için akademisyenliğe yönelmektedir. Akademik kariyerin ikinci basamağı ise yüksek lisanstır. Yüksek lisans eğitimi için ALES’e (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı) girmek ve oradan hedeflediğiniz üniversitedeki yüksek lisans programı için yeterli puanı alabilmektir. Bu puan 55 ve üzeri olarak bilinir. Yüksek lisans sonrasında akademisyen olmak isteyenlerin tezli yüksek lisans yapmaları gerekir. Yüksek lisans süresince eğitim aldıktan ve yazılan teziniz onaylandıktan sonra yüksek lisansınız tamamlanır.

DOKTORA

Doktora yüksek lisansta tez tamamlandıktan ve yeterince araştırma yapıldıktan sonra akademisyenliğe yönelmenin ilk adımıdır. Çünkü Doktora’nın kariyer alanında ya da mesleki açıdan bir değeri yoktur, Doktora yalnızca akademisyenleri ilgilendiren bir eğitimdir. Bu süreçte amacınız araştırmalar yapmak ve alanınızda uzmanlaşmak için yapılan çalışmalardır. Doktoraya kabulün ilk gerekçesi yine ALES tir. Ancak Doktora da yüksek lisansın aksine YDS’ye (yabancı dil bilgisi seviye tespit sınavı) de girmek gerekir. ALES’ den alınması gereken puan 55 ve üzeridir, YDS’ den ise 65-80 arası puan almak gerekir. Yüksek lisans yapmadan doktora yapmakta elbette mümkündür buna Bütünleşik doktora denmektedir. Ama bunu yapabilmek için ALES’ den 70 ve üzeri almak ayrıca mezun olduğunuz üniversite den 3,50 ortalama üzeri almış olmanız gerekmektedir. Doktora süreci 4- 6 yıl sürmektedir.

DOÇENT

Doktorayı tamamlamış olan akademisyen Doçent olabilmek için birçok araştırma çalışmaları yapmalı, tezler hazırlamalıdır. Doçent olamadan önce kendi alanınızda uzman olabilmeniz lazım bunun için yaklaşık 5 yıl bulunduğunuz bir Üniversite’de eğitim vermeli ve araştırma yapmalısınız. Bu sürecin sonunda bir Doçent’in yanında yardımcı Doçent olarak göreve başlamanız mümkün ancak unvan bakımından Doçent olabilmeniz için YÖKDİL ya da YDS sınavlarından birinden 60 ve üzeri puan almanız gerekmektedir. Daha sonrasında Doçent olmadan önceki süreçte yazmış ve hazırlamış olduğunuz çeşitli akademik projeler, makaleler, tezler ve kitapları raporlayarak üniversitenizi aracılığıyla kurula başvurmanız gerekir. Kurul tarafından evraklarınız incelenir ve sözlü bir mülakat ile en sonunda Doçent olunabileceğine dair karar verilir.

PROFESÖRLÜK SÜRECİ

Akademik anlamda ulaşılabilecek en yüksek seviye Profesörlüktür. Profesör olana kadar ki süreçte geçerli olan tüm sınavlar artık geri de kalmıştır. Yani profesör olmak için herhangi bir sınav şartı yoktur. Profesör olmak isteyen Doçent, 5 yıl boyunca bir üniversite’de Doçent olarak eğitim vermeli ve Uluslararası düzeyde en az 1 kitap yazmalıdır. Profesörlük için bir mülakat ya da onay şartı yoktur. Konusunda tam anlamıyla uzmanlaşmış, akademik tezlerde ve makalelerde yeterlilik göstermiş bir Doçent, Profesör olmaya hak kazanmıştır. Artık Profesör olarak öğrencilere eğitim verebilir, çeşitli kitaplar ve makaleler ile alanında gelişim gösterebilir, akademisyen olmak isteyen öğrencilerine destekte bulunabilir vs. Akademik kariyer ülkemizde de dünya genelinde de zorlu bir süreçtir. Bu süreç aslında akademik anlamda kendini geliştirmek isteyenleri zorlamak için değil, akademisyenleri tam donanımlı hale getirebilmek için uygulanan bir çalışma sürecidir. Akademisyen olmak isteyen okurlarımıza eğitim hayatlarında başarılar dileriz…